Η Άρεια ή Άρια, το κοντινότερο χωριό του Ναυπλίου, βρίσκεται στα ανατολικά του σε απόσταση τριών χιλιομέτρων. Είναι το πρώτο χωριό που συναντάμε πάνω στο δρόμο Ναυπλίου – Επιδαύρου και είναι χτισμένη στους πρόποδες ενός λόφου που αποτελεί συνέχεια του λόφου του Παλαμηδιού.
Την παλαιότερη ιστορική αναφορά για την ύπαρξη της Άρειας τη συναντάμε το έτος 1149 στο υπόμνημα του Λέοντος, Επισκόπου Άργους και Ναυπλίου, που αναφέρει ότι έκτισε την Αγία Μονή «κατά την τοποθεσίαν της Αρείας».
Φαίνεται ότι στο λόφο αυτό, πάνω απο την Άρεια, καταλήγουν υπόγεια νερά καθώς παλαιότερα υπήρχαν 4 τουλάχιστον μεγάλες πηγές νερού σε διάφορα σημεία του, με σημαντικότερες την ομώνυμη πηγή της Άρειας και την πηγή του μοναστηριού της Αγίας Μονής Αρείας που είναι αφιερωμένη στη Ζωοδόχο Πηγή.
Η ύπαρξη του νερού, το οποίο μέχρι τη δεκαετία του 1960 αποτελούσε την κύρια πηγή υδροδότησης του γειτονικού Ναυπλίου, καθιστούσε για αυτό σημαντική και απαραίτητη την Άρεια έτσι που η ιστορία και η τύχη τους είναι στενά συνδεδεμένες.
Η Άρια ενσωματώθηκε στο Δήμο Ναυπλιέων στις 4 Απριλίου 1994, πριν από τον “Καποδιστριακό” Δήμο, και σήμερα έχει σχεδόν ενωθεί και γεωγραφικά με το Ναύπλιο, ενώ οι περισσότεροι κάτοικοι έχουν πάψει πλέον να είναι αγρότες, κτηνοτρόφοι, τεχνίτες και μεταφορείς που ήταν παλαιότερα, και το χωριό έχει αποκτήσει πλέον καθαρά αστικό χαρακτήρα.
Στην απογραφή του 2001 η Άρια είχε 1920 κατοίκους, ενώ τα τελευταία χρόνια επεκτάθηκε περιμετρικά και ανοικοδομήθηκε όλος σχεδόν ο απέναντι λόφος της Μαγούλας (Άγιος Βλάσσης) έτσι που ο δρόμος προς την Επίδαυρο χωρίζει το χωριό στα δύο, καθώς και στις τρεις συνοικίες Ροδίου, Αγία Κυριακή και Εξώστη.
Ιστορικά στοιχεία
Η περιοχή, πιθανώς λόγω των πηγών νερού, φαίνεται να είχε κατοικηθεί από τα πολύ παλιά χρόνια. Οι Μυκηναϊκοί τάφοι που βρέθηκαν κοντά στην πηγή της Άρειας καθώς και άλλα ίχνη Μυκηναϊκών κατασκευών που βρέθηκαν πρόσφατα κοντά στο παλιό σχολείο, ο αρχαιοελληνικός ναός επάνω στα ερείπια του οποίου έχει χτισθεί η Αγία Μονή αλλά και το Ρωμαϊκό υδραγωγείο που τροφοδοτούσε από τότε με νερό το Ναύπλιο αποτελούν αποδείξεις που δεν αφήνουν καμιά αμφιβολία ότι η περιοχή της Άρειας είχε προσελκύσει κατοίκους πολύ πριν την παλαιότερη ιστορική αναφορά.Στα Ενετικά χρόνια, οπότε αρχίζουν να υπάρχουν και οι πρώτες σχετικές ιστορικές καταγραφές, η Άρεια ήταν «προάστειο» του Ναυπλίου και μαζί με το χωριό Μερζέ (το σημερινό Εξώστη) εντάσσονταν στη διοικητική περιοχή της πόλης του Ναυπλίου.
Σε Ενετικά αρχεία της εποχής, αναφέρεται ότι η Άρεια είχε 34 σπίτια ιδιωτών και 110 γκρεμισμένα σπίτια του δημοσίου. Οι αριθμοί αυτοί συμπίπτουν με την εκκλησιαστική απογραφή του 1696, σύμφωνα την οποία υπήρχαν 32 σπίτια. Σε άλλα απογραφικά στοιχεία που αναφέρονται από τον Γάλλο ιστορικό και πρόξενο Πουκεβίλ, η Άρεια το 1814 είχε 70 κατοίκους.
Κατά τους χρόνους της επανάστασης του 1821, η Άρεια αποτελούσε τόπο στρατοπέδευσης για τους πολιορκητές του Ναυπλίου. Το τέλος της επανάστασης βρήκε την Άρεια με 145 κατοίκους (1η επίσημη απογραφή του Όθωνα, 1834). Στην απογραφή αυτή, η Άρεια μαζί με τα χωριά Τιρυνθίς (Κούτσι), Κατσίγκρι, Μονή Καρακαλά και Κοφίνι, αποτελούσαν το Δήμο Τρυνθίδος (Τύρινθος).
Αργότερα, η περιοχή της Άρειας έπαιξε σημαντικό ρόλο στην επανάσταση της 1ης Φεβρουαρίου 1862 κατά της απολυταρχίας του Όθωνα. Στην Άρεια, αλλά και στους γύρω λόφους του Προφήτη Ηλία και του Παπαφενά έγιναν σημαντικές μάχες μεταξύ των Επαναστατών και των Κυβερνητικών δυνάμεων, με αποκορύφωμα τη Μάχη της Άρειας (1 Μαρτίου 1862) στην οποία σκοτώθηκε ο ήρωας ανθυπολοχαγός πυροβολικού Σπ. Δυοβουνιώτης υπερασπιζόμενος την πηγή του νερού. Σήμερα, στο μέρος αυτό υπάρχει Ηρώο προς τιμήν του.
Αξιοθέατα στην Άρια
Θέα
Ο επισκέπτης της Άρειας έχει μια μοναδική θέα του μισού σχεδόν Αργολικού κάμπου. Εκτός από το Παλαμήδι και την πόλη του Ναυπλίου που βρίσκεται απλωμένη μπροστά του, είναι ορατό και το Μπούρτζι που προστάτευε το λιμάνι του Ναυπλίου.
Ακόμα από την Άρεια είναι ορατό το Άργος με την αρχαία Ακρόπολη του (Λάρισα), η Τίρυνθα με τα Κυκλώπεια τείχη της, το βόρειο άκρο του αργολικού κόλπου με την αρχαία Λέρνη και το γειτονικό Κιβέρι, όπου βρίσκονταν οι θερινές κατοικίες των Φράγκων Ντε-Λα-Ρός, αρχόντων της Αθήνας και του Ναυπλίου.
Η Κάναθος πηγή
Πολλοί συγγραφείς υποστηρίζουν ότι η πηγή της Άρειας ταυτίζεται με την αρχαία Κάναθο πηγή στην οποία λουζόταν κάθε χρόνο η θεά Ήρα και αποκτούσε πάλι την παρθενιά της. Παλαιότερα το νερό έτρεχε άφθονο προς τη θάλασσα, σήμερα όμως έχει λιγοστέψει και ρέει μόνο κατά τη χειμερινή περίοδο.
Η Αγία Μονή
Νοτιοδυτικά της Άριας και σε απόσταση μισού χιλιομέτρου, βρίσκεται η Αγία Μονή Αρίας, που είναι αφιερωμένη στη Ζωοδόχο Πηγή. Το καθολικό της μονής είναι ένα λαμπρό δείγμα της βυζαντινής αρχιτεκτονικής μάλλον του 11ου αιώνα και έχει ανεγερθεί πάνω στα ερείπια αρχαιοελληνικού ναού.
Πολλά μέλη του αρχαίου ναού έχουν ενσωματωθεί στο κτήριο του καθολικού, ενώ στην πίσω πλευρά του κτηρίου μπορεί να δει κανείς ακόμα και σήμερα στο έδαφος κίονες και κιονόκρανα του αρχαίου ναού. Στο μοναστήρι υπάρχει πηγή νερού από αρχαιοτάτων χρόνων.
Το ηρώο του Σπ. Δυοβουνιώτη
Το ηρώο του ήρωα ανθυπολοχαγού πυροβολικού Σπ. Δυοβουνιώτη βρίσκεται κοντά στον τόπο του θανάτου του και την παλιά πηγή.
Η Πλατεία
Στο κέντρο του παλαιότερου τμήματος του χωριού βρίσκεται η εντυπωσιακά μεγάλη πλατεία η οποία μέχρι το 1992 αποτελείτο από πέντε μεγάλα, κυκλικά, ανισόπεδα, λιθόστρωτα αλώνια. Εδώ γινόταν το αλώνισμα και το λίχνισμα των καρπών και γιορτάζονταν τα πανηγύρια και οι μεγάλες γιορτές.
Δυστυχώς, σήμερα οι λιθόστρωτες επιφάνειες των αλωνιών έχουν καλυφθεί και έχει αλλάξει ο παραδοσιακός χαρακτήρας του χώρου. Πάνω στην πλατεία βρίσκονται η εκκλησία και το κτίριο του πνευματικού κέντρου και το Ηρώο των πεσόντων.
Οι εκκλησίες και τα εκκλησάκια
Η κεντρική εκκλησία της Άρειας, αφιερωμένη στη «Κοίμηση της Θεοτόκου» είναι κτισμένη το 1866 επάνω σε άλλο προϋπάρχοντα παλαιοχριστιανικό Βυζαντινό ναό και έχει ένα θαυμάσιο μαρμάρινο τέμπλο που φτιάχτηκε το 1893.
Στη βόρεια πλευρά του χωριού, στην κορυφή του λόφου Μαγούλα, υπάρχει η εκκλησία του πολιούχου της Άρειας Αγίου Βλασίου, μια μικρή βασιλική με επίπεδη στέγη. Παρ’όλο που ο Άγιος Βλάσης χτίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα, είναι βέβαιο ότι εκεί προϋπήρχε χριστιανικός ναός, αφού στην κορυφή του λόφου σημειώνεται η ύπαρξη εκκλησίας σε Ενετικό τοπογραφικό του 1714.
Στην περιοχή υπάρχουν αρκετές ενδιαφέρουσες μικρότερες εκκλησίες και ξωκλήσια με παλιές αγιογραφίες όπως της Αγίας Κυριακής, του Αγίου Ελευθερίου, της Αγίας Παρασκευή, του Μάη Θανάση, του Αγίου Θεοδοσίου και άλλα.
Εξώστης
Σε απόσταση ενός χιλιομέτρου από την Άρεια βρίσκεται ο Εξώστης. Ο οικισμός παλιότερα λεγόταν Μερζές και κατοικείται τουλάχιστον από την περίοδο της Ενετοκρατίας, όπου αναφέρεται σαν ζευγολατειό Μερζέ. Στον Εξώστη είχε κτήμα ένας από τους πρώτους φαρμακοποιούς που ήρθαν στην απελευθερωμένη Ελλάδα και φίλος του Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια, ο Βονιφάτιος Βοναφίν. Ο Βοναφίν λειτούργησε το πρώτο φαρμακείο στην Ελλάδα και ταρίχευσε το νεκρό Ιωάννη Καποδίστρια.
Στο κτήμα του ο Βοναφίν έκτισε την εκκλησία των ιατρών Αγίων Αναργύρων, Κοσμά και Δαμιανού. Ο Εξώστης είναι αμφιθεατρικά χτισμένος και την τελευταία δεκαετία παρουσιάζει μεγάλη οικιστική ανάπτυξη, λόγω της πανοραμικής του θέας.
Γεωγραφικές Συντεταγμένες
Πλατεία Άριας
© 2024 Δήμος Ναυπλιέων - Απαγορεύεται η αναδημοσίευση (μερική ή ολική) του περιεχομένου (κείμενα και φωτογραφικό υλικό) της Πύλης, χωρίς πρότερη άδεια του Δήμου Ναυπλιέων.