Το Ανυφί είναι πλέον γεγονός, πως αποτελεί την κεντρική είσοδο, του νέου Καλλικρατικού Δήμου Ναυπλιέων, από Αθήνα, μέσω του νέου δρόμου τον αρχαιοτήτων, Μυκηνών Ναυπλίου. Είναι χωριό θαμμένο μέσα στους πορτοκαλεώνες και έτσι όπως είναι φυσικό, η καλλιέργεια του πορτοκαλιού αποτελεί, το κύριο επάγγελμα των περισσοτέρων κατοίκων. Είναι κτισμένο σε κομβικό σημείο, ανατολικά και βόρεια του Άργους και του Ναυπλίου, με απόσταση 7 & 12 χλμ αντίστοιχα, έχει υψόμετρο 30 μέτρα από τη θάλασσα, και είχε 898 κατοίκους σύμφωνα με την τελευταία απογραφή του 2001.
Ιστορικά – Προέλευση – Τοπωνύμια
Στο χώρο όπου σήμερα είναι κτισμένος ο οικισμός δε φαίνεται να υπάρχει αρχαιότερη εγκατάσταση, καθώς δεν έχουν βρεθεί κάποια ίχνη που να αποδεικνύουν κάποια πρωιμότερη κατοίκηση. Ανάμεσα στην τοποθεσία με την ονομασία «Δέση» και σε αυτήν με την ονομασία «Χάσνα», ανατολικότερα του χωριού, μέχρι και προ ολίγων ετών ήταν ορατή η ύπαρξη ερειπίων εκκλησίας αφιερωμένης στην Αγία Κυριακή (από εδώ και το αρβανίτικο τοπωνύμιο «Σινε Ντιάλιζα», που στα ελληνικά σημαίνει Αγία Κυριακή), αλλά και κεραμιδιών που αναδεικνύονται από την άροση των εκεί κτημάτων, γεγονός που υποδηλώνει την πιθανή προΰπαρξη αγνώστου οικισμού των βυζαντινών χρόνων.
Η πρώτη ιστορική αναφορά του χωριού γίνεται στην απογραφή Grimani, απογραφή που πραγματοποιήθηκε μετά από διαταγή του Ενετού Προβλεπτή της Πελοποννήσου F. Grimani, κατά τα έτη 1699-1700, και θεωρείται από τους ιστορικούς η πλέον αξιόπιστη που είχε γίνει μέχρι τότε. Στην απογραφή αυτή, το χωριό αναγράφεται ως Gnyfi, ανήκον στην επαρχία (territorio) Ναυπλίου, με 147 κατοίκους, από τα μεγαλύτερα (σύμφωνα με την απογραφή) χωριά του αργολικού κάμπου.
Η μη προηγούμενη αναφορά σε κάποιο έγγραφο ή οθωμανικό κατάστιχο σε συνδυασμό με την κατά πρώτον αναφορά του οικισμού στην απογραφή Grimani οδηγεί στη σκέψη – και στο πλέον πιθανό συμπέρασμα – ότι ο οικισμός με το λατινικό όνομα Gnyfi, όπως αναγράφεται στην απογραφή, είναι όψιμη εγκατάσταση Αρβανιτών των τελευταίων δεκαετιών του 17ου αι. (1660-1680), Το όνομα του χωριού προφερόταν τότε Νιουφί, όπως σαφέστατα υποδηλώνει το λατινικό γράμμα G μπροστά από το Ν, αλλά και το Υ που ακολουθεί. Δεν έχει καταστεί δυνατό μέχρι σήμερα να αποδοθεί επακριβώς η προέλευση και η σημασία της λέξης είτε ανατρέχοντας στην ελληνική γλώσσα είτε στην αρβανίτικη.
Υπάρχουν Ανυφιώτες που θεωρούν (στηριζόμενοι σε προφορικές παραδόσεις) πως το όνομα του χωριού σχετίζεται με την ελληνική λέξη «νύφη» ή «νύμφη», εξ’ αιτίας της γειτνίασης του οικισμού με το αρχαίο Ηραίο που βρίσκεται 2 περίπου χιλιόμετρα βορειότερα.
Ο αρχαιολόγος Γιάννης Πίκουλας στο βιβλίο του “Οδικό Δίκτυο και Άμυνα της Αργολιδοκορινθίας” αποδίδει την ονομασία του οικισμού στην τούρκικη λέξη Anifa, που σημαίνει «χώρος στρατοπέδευσης».
Η αρχική εγκατάσταση από Αρβανίτες των τελευταίων δεκαετιών του 17ου αι. ενισχύθηκε σίγουρα από αρκαδικές οικογένειες, τόσο πριν όσο και μετά το τέλος της επανάστασης του 1821, αλλά και από Μικρασιάτες ή νησιώτες πρόσφυγες στους μετέπειτα χρόνους.
Ο γεωγράφος Αντώνης Μηλιαράκης το 1885 πραγματοποίησε ένα οδοιπορικό και περιήλθε ολόκληρο στον τότε νομό Αργολιδοκορινθίας, στο βιβλίο του δε που εκδόθηκε το 1886 με τον τίτλο Γεωγραφία Πολιτική του Νομού Αργολίδος και Κορινθίας, αναγράφει την ύπαρξη του χωριού Ανυφί, οι δε κάτοικοί του είναι άπαντες Αρβανίτες, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει, δηλαδή μιλούν την αρβανίτικη διάλεκτο.Το σίγουρο είναι ότι οι αρχικοί κάτοικοι του οικισμού έγιναν δίγλωσσοι, ομιλούντες αρχικά τα αρβανίτικα και στη συνέχεια αρβανίτικα και ελληνικά, λόγω ανάγκης επικοινωνίας με τα μεγάλα αστικά κέντρα του Άργους και του Ναυπλίου αλλά και με γειτονικά χωριά, όπου το ελληνικό στοιχείο ήταν έντονο. Περί τα μέσα της δεκαετίας του 1930, τα αρβανίτικα εγκαταλείφθηκαν, σήμερα δε ελάχιστοι γέροντες ή γερόντισσες γνωρίζουν κάποιες λέξεις, φράσεις στην αρβανίτικη γλώσσα.
Από τις παλιότερες οικογένειες στο χωριό είναι οι ακόλουθες: Κόλλιας (σήμερα Μητροκόλλιας), Γιαννάτσης-Σίλης (σήμερα Μητροσίλης), Κολιαβάνης (σήμερα Κολιβάνης), Γκάτσης και Στέργιος (σήμερα Στεργίου).
Οικογένειες Αρκάδων που κατοίκησαν πρώιμα (τέλος 18ου-αρχές 19ου αι. τον οικισμό είναι οι Χατζής (σήμερα Χατζόπουλος) και Καραμπής.
Στην κτηματική περιφέρεια του οικισμού παρατηρούνται τόσο ελληνικά, όσο και αρβανίτικα τοπωνύμια, ένα ακόμα δείγμα της διγλωσσίας των κατοίκων του. Έτσι, έχουμε τοποθεσίες με ονόματα όπως Βαριζα, Μπαρο, Ντρασσα, Μαλιμπαρδι, Σινε Ντιαλιζα (αγία Κυριακή), Λιμικό, Χαζνα, Μνήματα, Δαμνες (ή Δάφνες ), Σπετζουλια Τζαχμετια, Τριμέρι, Λεμονα, Σωτήρες, Τουρκόστρατα.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι κατά τον αρχικό διαχωρισμό της ελληνικής Επικράτειας σε Δήμους αμέσως μετά την επανάσταση του 1821 και συγκεκριμένα το έτος 1834, το Ανυφί μετονομάστηκε σε Προσύμνη (λόγω γειτνίασης με την αρχαία ελληνική πόλη Πρόσυμνα) και αποτέλεσε έδρα του νεοσυσταθέντος Δήμου Προσύμνης (Δήμος Γ΄ Τάξεως), μαζί με τους οικισμούς Ντούσια (σήμερα Εξοχή), Μπάρδι (σήμερα Αμυγδαλίτσα), Αβδίμπεη (σήμερα Ηραίο) και Πλατανίτη. Ο Δήμος αυτός καταργήθηκε το έτος 1837, το χωριό απέκτησε πάλι το όνομα του και ενσωματώθηκε στο Δήμο Μιδέας με έδρα το Μέρμπακα (σήμερα Αγία Τριάδα).
Εκκλησίες – Εορτές
Στην περιφέρεια του οικισμού υπάρχει ο βυζαντινός ναός της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος Χριστού στη θέση “Σωτήρες”, που είναι ναός μάλλον των τελών του 11ου μ.Χ. αιώνα. Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τον Ι. Ν. Μεταμόρφωσης μπορείτε να βρείτε στην Ενότητα Αρχαιολογικοί Χώροι – Σημεία Ενδιαφέροντος.
Η κεντρική εκκλησία που είναι και μητρόπολη του χωριού είναι αφιερωμένη στον Άγιο Δημήτριο και είναι κτίσμα του τέλους της δεκαετίας του 1920.
Στην επάνω γειτονιά (απάνω μαχαλάς, όπως λέγεται από τους Ανυφιώτες), υπάρχει παλαιότερη εκκλησία, που αποτελούσε τον παλαιό μητροπολιτικό ναό του οικισμού, αφιερωμένη στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου (Βαγγελίστρια για τους ντόπιους).
Το νεκροταφείο του χωριού στο δρόμο προς τα Μπούντια (σήμερα Ήρα), περικλείει τον παλαιότερο ναό του οικισμού (το αρχικό κτίσμα δεν υπάρχει σήμερα, αφού τη δεκαετία του 30-40 ανασκευάστηκε στη σημερινή του μορφή), αφιερωμένο στον Άγιο Νικόλαο το Νέο, η μνήμη του οποίου εορτάζεται στις 9 Μαΐου, για αυτό οι Ανυφιώτες τον λένε Μάη-Νικόλα.
Πολύ σημαντικός ναός του χωριού είναι και ο ναός της Ανάληψη της Σωτήρος, που βρίσκεται στο δρόμο που ενώνει το Ανυφί με το Νέο Ηραίο, καθώς επίσης και ο Ι.Ν. Κοίμησης της Θεοτόκου στο Πλατανίτι. Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τους Ι. Ν. μπορείτε να βρείτε στην Ενότητα Αρχαιολογικοί Χώροι – Σημεία Ενδιαφέροντος.
Πρόσωπα
Το Ανυφί είναι πατρίδα του μεγάλου ευεργέτη Ανδριανού Αγγελόπουλου, ο οποίος φρόντισε με μεγάλες δωρεές να κτιστούν στο χωριό (αλλά και στα γύρω χωριά Χώνικα, Πουλακίδα, Μέρμπακα) επιβλητικά και πανέμορφα σχολεία. Το Ανυφί είναι επίσης πατρίδα πολλών καλλιτεχνών, όπως ο Ευάγγελος (Βαγγέλης) Γκάτσης, με μεγάλη προσφορά στο δημοτικό τραγούδι.
Κοινωνικά – Αθλητισμός – Σύλλογοι
Στο χωριό υπάρχει και δραστηριοποιείται ήδη από το έτος 1956, το αθλητικό ποδοσφαιρικό σωματείο “Πανανυφιακός Α.Σ.”, ως συνέχεια της ποδοσφαιρικής ομάδας “Αστέρας Ανυφίου“, ήδη προϋπάρχουσας από το έτος 1928. Ο πολιτιστικός Σύλλογος “Μάη Νικόλας”, παραμένει τα τελευταία χρόνια αδρανής.
Στον οικισμό υπάρχουν δύο αγροτικοί συνεταιρισμοί καθώς και δυο μεγάλα συσκευαστήρια νωπών προϊόντων.
Στο Ανυφί παρατηρείται σήμερα μια φθίνουσα πληθυσμιακή κατάσταση, με ταυτόχρονη γήρανση του πληθυσμού και μια εκτεταμένη εισροή και εγκατάσταση οικονομικών μεταναστών, γενικότερο σύμπτωμα των χωριών της περιοχής, αλλά και γενικότερα της ελληνικής υπαίθρου.
Γεωγραφικές Συντεταγμένες
Κεντρική Πλατεία Ανυφίου
© 2024 Δήμος Ναυπλιέων - Απαγορεύεται η αναδημοσίευση (μερική ή ολική) του περιεχομένου (κείμενα και φωτογραφικό υλικό) της Πύλης, χωρίς πρότερη άδεια του Δήμου Ναυπλιέων.